Iemand die lijdt aan de psychische aandoening genaamd agrafobie is bang voor seksueel misbruik of seksueel geweld. Deze fobie komt over het algemeen eerder voor bij vrouwen aangezien zij eerder slachtoffer zijn van aanranding, verkrachting en seksueel getinte opmerkingen. In het dagelijks leven komen we veelvuldig in situaties terecht waarbij we alleen zijn met iemand van het andere geslacht of waarbij we nieuwe mensen ontmoeten en aan moeten raken. Mensen die aan agrafobie lijden mijden dit soort situaties en kunnen in ernstige gevallen paniekaanvallen met alle gevolgen van dien krijgen. Psychische hulp en een therapie als mindfullness en exposuretherapie kunnen de patiënt helpen om weer een normaal leven zonder angst te lijden.
Agrafobie
Agrafobie is de angst voor seksueel misbruik. Iemand die hieraan lijdt is bang om op een seksuele manier misbruikt te worden door iemand en/of aangeraakt te worden door iemand anders, vaak van het andere geslacht. Deze angst komt vaak voort uit een traumatische ervaring in het verleden. Een ervaring in de kinderjaren kan op latere leeftijd terugkomen in de vorm van agrafobie. Agrafobie wordt in sommige gevallen als agorafobie (pleinvrees) geschreven, een veel gemaakte fout aangezien de termen iets anders inhouden. Iemand die lijdt aan een ernstige vorm van agrafobie kan echter ook last van agorafobie krijgen als er geen tijdige behandeling ingezet wordt. Deze angst komt voornamelijk bij vrouwen voor, maar zien we in mindere mate ook terug bij mannen. Agrafobie is een aandoening die het leven van de patiënt ernstig kan beperken, omdat we in ons leven vrijwel dagelijks in een ruimte zijn met iemand van het andere geslacht. Ook belanden wij in situaties waarbij we alleen zijn met iemand anders. De angst om in een dergelijke situatie aangerand of verkracht te worden is in bijna alle gevallen een irrationele angst en dus ongegrond. Iemand die aan agrafobie lijdt ziet in zulke situaties wel problemen en herkent niet dat de angst ongegrond is.
Seksueel misbruik
Seksueel misbruik (of seksueel geweld) is als een persoon iets uit moet voeren tegen de eigen wil in. Dit kan het onder dwang iemand bevredigen zijn, maar ook uitkleden voor iemand of aangeraakt worden op ongewenste plekken. Deze vorm van misbruik komt voor onder vreemden, maar ook bij bekenden als iemand zijn autoriteit gebruikt om iemand ergens toe te dwingen. Mensen die lijden aan agrafobie hebben angst voor een of meerdere van de onderstaande vormen van seksuele dreiging. Onder seksueel misbruik of seksueel geweld wordt verstaan:
- Ongewenst aanraken
- Ongewenste seksueel getinte opmerkingen op de werkvloer
- Lastigvallen van een persoon tegen de wil in
- Gedrag van voornamelijk mannen om hunzelf naakt te laten zien (potloodventer)
- Mishandeling van vrouwen door de partner
- Mensen met een homoseksuele voorkeur bedreigen, uitschelden of fysiek bedreigen
- Gedwongen prostitutie
- Incest en pedoseksuele handelingen
- Kinderporno en gedwongen prostitutie van kinderen
- Seksueel geweld door een autoriteitspositie te misbruiken (arts – patiënt, baas – werknemer)
Ernstige gevolgen van agrafobie
Iemand die deze psychologische angst heeft wordt in het zijn of haar leven (ernstig) beperkt. Gevolgen van agrafobie zijn onder andere:
- Men durft niet in een ruimte samen met iemand anders (vaak van het andere geslacht) te zijn.
- Men durft het huis niet meer uit, omdat de angst voor seksueel misbruik te heftig is.
- Men is bang om bij schemer of donker over straat te lopen.
- Er worden vergezochte maatregelen genomen om de kans op seksueel misbruik, aanranding en verkrachting te verkleinen. Kuisheidsgordels worden aangeschaft, vrouwen durven geen make-up meer op durven doen, geen strakke kleding meer aandurven en het gedrag tegenover het andere geslacht wordt afstandelijk en nors.
- Men durft geen eerste contact meer te leggen.
- Een patiënt kan in een sociaal isolement geraken.
Oorzaak van de angst
In veel gevallen zijn mensen die lijden aan agrafobie in het verleden seksueel misbruikt door iemand van het andere geslacht. In zeldzame gevallen kan de angst ook ontstaan door het zien van seksuele mishandeling in het echt of zelfs door misbruik in films of op de televisie. Het lichaam ontwikkelt een angst om de ervaring nogmaals door te maken. Ook kan een ouder van een kind deze fobie doorgeven als ze in het verleden zijn misbruikt en deze angst zichtbaar tonen of onbewust delen met het kind.
Symptomen van agrafobie
Sommige patiënten zijn constant bang voor seksueel misbruik, terwijl patiënten met een milde vorm van agrafobie alleen in bepaalde situaties (samen met een man zijn, samen met een vreemde zijn, in de avond op straat lopen etc.) last hebben van een of meerdere van de volgende symptomen:
- Ademnood, naar adem happen
- Abnormaal veel zweten
- Misselijkheid
- Droge mond
- Paniekaanvallen
- Hartkloppingen
- Trillen
Een paniekaanval in een ruimte waarbij de patiënt bang is veroorzaakt vaak een kettingreactie. Iemand, waar de angst voor seksueel misbruik voor is, kan de patiënt gaan troosten. Deze ongewenste doch goedbedoelde aanraking kan een paniekaanval versterken.
Behandeling van agrafobie
Omdat er in de meeste gevallen sprake is van een trauma uit het verleden is medische hulp noodzakelijk bij deze fobie. Een psycholoog of een gedragstherapeut met een specialisatie in fobieën kan de oorzaak van de angst achterhalen, de angst verminderen of in sommige gevallen volledig wegnemen bij de patiënt. Behandelingen die worden ingezet bij agrafobie zijn:
- Hypnotherapie
- Mindfullness
- NLP (Neoro-Linguistic Programming)
- Cognitieve gedragstherapie
- Praten met een deskundige
- Ademhalings- en ontspanningsoefeningen.
- Desensibilisatietherapie
- Exposure-therapie
- Rustgevende medicatie
Tot slot
Agrafobie is een angst die veel voorkomt in Nederland. We worden op de televisie en in films regelmatig met seksueel misbruik en seksueel geweld geconfronteerd. Daarnaast komt daadwerkelijk misbruik, helaas, veel voor in meerdere situaties. Hierbij kunt u denken aan seksuele opmerkingen op de werkvloer, ongewenste aanrakingen van uw baas, aanranding in discotheken, verkrachting op straat en gedwongen prostitutie. Dat veel vrouwen bang zijn voor dergelijke situaties is iets wat zeer normaal is. Als dit omslaat in een angst met ernstige gevolgen als het mijden van bepaalde situaties, is medische hulp van groot belang. Schaam u niet voor deze angst en praat er over met een expert, vrienden of familie. Bij (seksueel) misbruik in het verleden kan een psycholoog uitkomst bieden om deze traumatische ervaring(en) een plek te geven.
