Arsonfobie (pyrofobie), de angst voor vuur of brand

Arsonfobie wordt ook wel pyrofobie genoemd en is de angst voor vuur. Patiënten zijn bang dat hun huis in de brand vliegt en zien een groot gevaar in vuur. Sommige patiënten hebben al last van iets kleins als een brandende sigaret of een aansteker, waar anderen voornamelijk bang zijn om zelf (of hun kinderen en partner) om te komen in een huisbrand. De angst kan worden overwonnen door een juiste behandeling in overleg met de huisarts. Exposuretherapie, gedragstherapie en mindfullness worden veelvuldig ingezet bij pyrofobie/arsonfobie.

Arsonfobie

Arsonfobie is de angst voor vuur, brand, vuurhaarden en vlammen. Iemand die aan arsonfobie lijdt is bang voor alles wat brand kan veroorzaken en/of alles wat met brand en vuur te maken heeft. Arsonfobie wordt ook wel arsonphobia of pyrofobie genoemd. De fobie bestaat volgens wetenschappers al sinds de mensheid vuur heeft uitgevonden jaren geleden. Iemand die lijdt aan deze, soms ernstige, psychische aandoening ziet in vuur een groot gevaar en heeft vaak een traumatische ervaring in het verleden meegemaakt. Ook kunnen beelden op de televisie of in kranten en tijdschriften negatieve gedachten over vuur oproepen bij patiënten en zo arsonfobie veroorzaken. Voorbeelden waarbij vuur wordt gebruikt zijn onder andere:

• In verwarming van huizen
• Bij het bereiden van voedsel
• In verlichting (fakkels, gas- en olielampen, ouderwetse vuurtorens) kaarsen)
• Aanstekers
• Bij bewerking van metaal
• Afbranden van bossen om grond vruchtbaar te maken
• In vreugdevuren

Hoe ontstaat arsonfobie?

Wetenschappers denken dat de fobie voor vuur al bestaat sinds de uitvinding van vuur jaren geleden. Vuur kan in sommige gevallen levens redden maar heeft ook heel wat slachtoffers door de jaren heen gemaakt. Op de televisie zien we dagelijks beelden van brand en in de kranten of tijdschriften lezen we verschrikkelijke verhalen van mensen die al hun dierbare bezittingen in de brand hebben zien vliegen. Iemand die gevoelig is voor angsten kan angstig worden van dit soort beelden, maar over het algemeen ontstaat arsonfobie dankzij een traumatische ervaring uit het verleden. Een (ernstige) brandwond oplopen in de jeugd en andere negatieve ervaringen kunnen voor deze irrationele angst zorgen.

Ernstige gevolgen van arsonfobie

Iemand die lijdt aan de psychische aandoening arsonfobie (pyrofobie) hoeft hier niet altijd en constant last van te hebben. In milde gevallen is de angst zeer leefbaar en is het met behulp van therapie goed te behandelen. Op tijd naar een huisarts of deskundige toegaan bij een milde angst voor vuur is van groot belang om zo min mogelijk behandelingen nodig te hebben. Als er niet op tijd naar een specialist gestapt wordt kan iemand die lijdt aan de irrationele angst voor brand te maken krijgen met de volgende gevolgen:

• Iemand durft het huis niet meer uit (veilige omgeving)
• Als iemand beelden heeft gezien van vuur kan de persoon niet meer slapen
• Er wordt niet meer gekookt op vuur of de gaskraan wordt direct na het gebruik angstvallig uitgedaan
• Iemand is bang voor kaarsen
• Als een patiënt alleen in een ruimte zit waar een vorm van vuur aanwezig is kan er een paniekaanval ontstaan. Deze situaties worden vermeden
• Het (liefdes)leven wordt ernstig bedreigd door deze angst
• In huis wordt er meerdere malen per dag een ronde gelopen om vuurhaarden te voorkomen, de fobie gaat het leven beheersen

Jolanda: ‘sAvonds gaan alle stekkers uit het stopcontact, alles van standby, zodra ik heb gekookt gaat de gaskraan uit. (…) Ik zie gewoon voor me hoe ons huis in brand staat.

Symptomen en kenmerken van de angst voor vuur

Als iemand aan vuur of brand denkt kan de patiënt te maken krijgen met de volgende symptomen van arsonfobie:

• Hevig transpireren
• Maag- en darmproblemen
• Onregelmatige hartslag / hartkloppingen
• Kortademigheid
• Droge mond
• Algemeen angstig/bang gevoel
• Het gevoel vast te zitten, nergens heen te kunnen
• Flauwvallen bij het denken of zien van vuur in het echt of in de media
• Misselijkheid
• Te snel ademen, onregelmatig ademen
• Algemene angst voor alles wat met vuur, vuurhaarden, brand, fik of hitte te maken heeft

Behandeling van pyrofobie

Exposuretherapie is de meest ingezette behandeling bij de angst voor vuur of brand. Bij deze methode maakt de patiënt kennis met meerdere soorten vuur in een veilige omgeving. Het kan beginnen met een aangestoken sigaret om na een aantal behandelingen toe te werken naar iets groters als het vuur van een grote barbecue. Door te laten zien dat vuur gecontroleerd kan worden zal de angst in de meeste gevallen sterk verminderen. Daarnaast wordt er gebruik gemaakt van de gesprekstherapie waarbij de patiënt met een (gedrags)therapeut praat over de angst. Medicatie wordt ook ingezet, maar dit behandeld pyrofobie niet en zorgt er enkel voor dat de symptomen tijdelijk verbeteren. Andere behandelingen zijn onder andere:

• Hypnotherapie
• Mindfullness
• NLP (Neoro-Linguistic Programming)
• Cognitieve gedragstherapie
• Praten met een deskundige
• Ademhalings- en ontspanningsoefeningen die thuis gedaan kunnen worden
• Desensibilisatietherapie
• Exposure-therapie
• Rustgevende medicatie

Tot slot

De angst voor vuur is een fobie waar duizenden mensen over de hele wereld last van hebben. Iedereen is wel eens bang geweest voor vuur of voor het verliezen van bezittingen of dierbare personen in een (huis)brand. Als deze fobie echter het leven gaat beheersen kunt u het beste de hulp inschakelen van de huisarts. Hij kan u doorverwijzen naar een juiste therapeut om aan de angst te werken. Hoe eerder u aan de angst gaat werken des te sneller u weer een normaal leven kunt leiden. Arsonfobie is in ieder geval niet iets om u voor te schamen.