Een persoon die lijdt aan atelofobie is bang dat hij of zij niet goed genoeg is voor anderen (niet aan de eisen kunnen voldoen) of bang voor imperfectie. Deze mentale fobie maakt het onderhouden van relaties zeer lastig en mensen die hieraan lijden raken vaak hun partner, familie en vrienden kwijt dankzij hun ernstige gebrek aan zelfvertrouwen. Atelofobie wordt behandeld door bijvoorbeeld cognitieve gedragstherapie, mindfullness en exposure-therapie. Patiënten moeten leren beseffen dat ze wel goed genoeg zijn voor hun partner of anderen.
Atelofobie
Atelofobie is de angst om uzelf niet goed genoeg te voelen voor iemand en de angst voor imperfectie. Iemand die lijdt aan deze psychische aandoening is bang dat hij of zijn niet goed genoeg is voor een ander, vaak dankzij een zeer negatief zelfbeeld. Een atelofoob zal er alles aan doen om een ander niet kwijt te raken. Vaak is iemand bang niet goed genoeg te zijn voor een partner (relatie), familie of vrienden. In zeldzame gevallen van de aandoening is iemand bang om niet goed genoeg te zijn voor onbekende mensen die ze tegenkomen op werk, straat of andere normale plekken. Het woord atelofobie stamt van het Griekse ατελής (atelès) wat imperfect of incompleet betekent. Fobie betekent angst. Deze fobie kan een relatie ernstig in gevaar brengen en daarmee ook de mentale toestand van de patiënt met de fobie. Ze hebben het gevoel dat alles wat ze doen fout is, terwijl dit meestal niet het geval is.
Hoe ontstaat atelofobie?
De angst voor imperfectie of het gevoel niet goed genoeg te zijn voor iemand wordt vaak ontwikkelt in de jeugd van de patiënt. Een traumatische ervaring als misbruik, geweld (verbaal en/of non-verbaal) kan atelofobie als gevolg hebben. Op latere leeftijd ontstaat de angst is voornamelijk dankzij een slechte en ongelijkwaardige liefdesrelatie of dankzij het stellen van onrealistische doelen die niet te halen zijn.
Symptomen van de angst voor imperfectie
De symptomen en kenmerken van deze angst kunnen worden onderverdeeld in drie soorten: mentaal, emotioneel en fysiek. Hoeveel symptomen men ervaart hangt af van de ernst van de fobie en de patiënt zelf. Er zijn mensen die bijvoorbeeld alleen als ze niet lekker in hun vel zitten de symptomen ervaren, maar ook patiënten die constant enkele kenmerken uit de onderstaande opsommingen ervaren. Herkent u enkele symptomen? Raadpleeg dan een huisarts.
Mentale symptomen
Atelofobie is een mentale aandoening; onze geest maakt ons ziek, de problemen die we ervaren hebben we gecreëerd in onze eigen gedachten. De volgende symptomen zijn mentaal van aard bij deze fobie:
- Men denkt alleen maar aan de angst en voelt zichzelf daardoor nooit goed genoeg en is altijd bezig met eigen imperfectie.
- Gevoel niet bij het ‘nu’ te horen. Dit gevoel wordt regelmatig beschreven als een onrealistisch gevoel.
- Het gevoel flauw te vallen
- Een zeer pessimistische mening hebben over een gebeurtenis die nog niet heeft plaatsgevonden
- Negatief zelfbeeld, weinig zelfvertrouwen
- Gevoel van extreme teleurstelling als er iets niet wordt gehaald of als men faalt
- Irrationeel reageren op situaties, misplaatste emoties
Emotionele symptomen
Ook al zijn de klachten van oorsprong mentaal van aard, hebben ze ook een werking op de emotie van iemand die lijdt aan atelofobie. De volgende kenmerken en symptomen zijn onder andere waargenomen bij patiënten:
- Men maakt zich constant zorgen over gebeurtenissen in de toekomst
- Ongecontroleerde angst
- De ‘verkeerde’ emoties tonen op de verkeerde moment of heftige emoties zoals boosheid, verdriet, jaloersheid en een gekwetst gevoel
- Vluchtgedrag, bijvoorbeeld na een discussie of ruzie met de partner. Het gevoel direct een situatie te moeten verlaten
Fysieke symptomen
Fobieën en angsten gaan vaak samen met paniekaanvallen en andere lichamelijke symptomen. De symptomen die bij mensen met atelofobie veelvuldig worden waargenomen zijn onder andere:
- Misselijkheid
- Paniekaanvallen
- Duizeligheid
- Verhoogde hartslag
- Pijn in de borst
- Plots een warm of juist koud gevoel
- Tintelend gevoel in één of meerdere ledematen
- Kortademigheid of moeite met ademhalen
- Geheugenverlies
- Droge mond
- Vaak of altijd een onrustig gevoel hebben
Behandeling van atelofobie
Cognitieve gedragstherapie en exposure-therapie zijn de behandelingen die de voorkeur hebben om atelofobie te bestrijden. Naast deze behandelingen is praten met een deskundige van groot belang om het gevoel van eigenwaarde terug te krijgen. Als deze behandelingen het gewenste effect niet bereiken kan er gekozen worden voor alternatieven als:
- Hypnotherapie
- Mindfullness
- NLP (Neoro-Linguistic Programming)
- Cognitieve gedragstherapie
- Praten met een deskundige
- Ademhalings- en ontspanningsoefeningen die thuis gedaan kunnen worden
- Desensibilisatietherapie
- Exposure-therapie
- Rustgevende medicatie (oxazepam of antidepressiva als citalopram, sertraline of pardoxetina)
Tot slot
Net als andere fobieën is atelofobie een obstakel dat moet worden overwonnen. Als dit niet gebeurt kan het leven ernstig beperkt worden en men kan serieuze en dodelijke lichamelijke klachten ontwikkelen. Iemand die zich niet goed genoeg voelt voor anderen zal minder snel zijn of haar talenten ontwikkelen en een gelijkwaardige relatie vinden. Als iemand met atelofobie toch probeert te presteren zal een ‘verlies’ dubbel zo hard aankomen en de angst versterken. Het besef moet groeien dat niemand anders kan bepalen dat ze niet goed genoeg zijn voor iemand. Behandeling van deze aandoening is zeer effectief. De eerste stap naar een huisarts kan erg lastig zijn, maar is wel een stap naar een beter leven waarin u komt te weten dat u al die tijd niet imperfect maar perfect bent en goed genoeg voor de hele wereld. Schaam u niet voor de angst en praat er met anderen over.
