Bijwerkingen van narcose: Hoe voelt u zich na een operatie?

Bij sommige operaties en medische ingrepen moet u als patiënt onder narcose gebracht worden. Veel mensen vinden het idee van een narcose eng en zijn er dan ook bang voor. Een narcose is echter niet iets om bang voor te zijn. De meeste bijwerkingen van een narcose worden als vervelend ervaren, maar zijn niet blijvend of ernstig te noemen. Een anesthesie kan algeheel, regionaal of lokaal plaatsvinden. In dit artikel komen de effecten, bijwerkingen, toepassingen en technieken van een algehele narcose aan bod.

Narcose

Een narcose wordt ook wel algehele anesthesie genoemd. Bij een narcose worden meerdere middelen ingezet door een anesthesist om een patiënt in een staat te brengen waarbij hij of zij niet meer bewust is. Bij volwassenen wordt er voornamelijk gekozen voor een dosis medicatie dat via een infuus wordt toegediend. Kinderen worden middels een kapje onder narcose bracht, ze ademen via dit kapje een anesthetica (meerdere soorten medicatie) in waardoor ze in ‘slaap’ worden gebracht. Daarnaast wordt er gebruik gemaakt van medicatie die de spieren verlamd waardoor hulp met ademen (beademing) vaak noodzakelijk is tijdens een ingreep.

Een narcose zorgt zelden tot nooit voor blijvend letsel. De medicatie die wordt ingezet bij een narcose zorgt enkel voor vervelende bijwerkingen, maar zorgen niet voor blijvend letsel bij een patiënt

Bang voor een algehele narcose?

Ook al wordt een narcose duizenden keren per jaar in een ziekenhuis uitgevoerd, zijn er nog steeds mensen (kinderen en volwassenen) bang om een operatie of ingreep te ondergaan waar ze zelf niet volledig ‘bij’ zijn. Ook zijn er mensen bang voor de mogelijke bijwerkingen die een narcose na de operatie kan geven. Gelukkig zijn de bijwerkingen niet ernstig, enkel erg vervelend. Bent u bang voor een narcose of een bepaalde bijwerking? Bespreek dit goed met de mensen die de operatie inleiden en tijdens de intakegesprekken die u krijgt voor de operatie. Door een heldere uitleg te krijgen van een professional, die hier jarenlang voor heeft gestudeerd, kan de angst sterk verminderen of volledig wegnemen. Over het algemeen zitten er geen grote risico’s aan de narcose zelf. Het grootste risico is vaak de operatie zelf, al hangt dit natuurlijk af van de aard van de klachten en de moeilijkheidsgraad van de ingreep.

Bijwerkingen narcose en wat er tegen gedaan kan worden

De volgende bijwerkingen komen na een narcose bij veel patiënten voor:

Pijnlijke, droge keel, vaak met ‘kriebelend’ gevoel

Nadat een narcose heeft plaatsgevonden hebben veel patiënten last van de keel. Tijdens een narcose, als u in slaap bent, bent u buiten bewustzijn. Soms kunt u zelfstandig ademen, maar in de meeste gevallen heeft u hulp nodig van bijvoorbeeld een beademingsapparaat. Bij sommige operaties die plaatsvinden bij, of in de buurt van, de borst is het noodzakelijk dat de ademhalingsspieren ontspannen. Er bestaan meerdere soorten hulpmiddelen en technieken om u tijdens de narcose te helpen met ademhalen, maar door een combinatie van geleverde zuurstof en de gebruikte anesthesie zal de keel na een ingreep of operatie pijnlijk en droog aanvoelen. In overleg met de verpleging kunnen hiervoor drankjes of tabletten voor worden gebruikt om de pijn te verzachten.

Misselijkheid en overgeven (braken)

Een van de meest voorkomende bijwerkingen van een narcose. Vrouwen, baby’s, kinderen, pubers, mensen met wagenziekte, en mensen met een aanleg voor overgeven na een narcose hebben een verhoogd risico om na een operatie misselijk te zijn. Om deze vervelende bijwerking te voorkomen of te verminderen moet u als patiënt goed de instructies opvolgen als het nuchter blijven voor een operatie en daarna te beginnen met kleine porties eten en drinken. Operaties met een verhoogd risico op de bijwerking misselijkheid met overgeven zijn:

• Iedere operatie die langer dan een half uur duurt
• Buikoperatie
• Oor-, neus- en keeloperaties
• Operaties bij of in de buurt van de borst
• Oogoperaties
• Sommige orthopedische ingrepen

Verwarring, verwardheid en/of duizeligheid

Na een operatie wordt een patiënt naar de uitrustkamer of herstelkamer gebracht om de roes uit te slapen. Nadat iemand wakker wordt uit een narcose duurt het even voor het brein om te beseffen wat er allemaal is gebeurd. De meeste patiënten herinneren zich weinig van de operatie en de toediening van de medicatie vooraf. Deze verwarring gaat vanzelf of met begeleiding van de verpleegsters, eigen familieleden de partner over.

Spierpijn

Tijdens een algehele narcose worden er over het algemeen meerdere soorten medicatie gebruikt om de spieren te ontspannen. Dit kan voor spierpijn na een operatie zorgen. Deze kan worden bestreden met hulp van pijnstillers of spierontspannende crème of gel. Overleg dit wel goed met de verpleging. De spierpijn kan ook het resultaat zijn van het lange liggen op een bed voor, tijdens en na een operatie. De pijn verdwijnt vanzelf.

Jeuk

Een minder vaak gehoorde bijwerking van een algehele narcose is jeuk. Er zijn patiënten die klagen over jeuk in het gezicht of over het gehele lichaam. Voordat men zelf medicatie of andere middelen gaat zoeken tegen de jeuk is het raadzaam deze bijwerking te overleggen met een verpleegkundige of (huis)arts. Het kan ook duiden op een allergische reactie op een van de gebruikte medicatie tijdens de narcose.

Stemmingswisselingen

Een normale bijwerking van de anesthesie die tijdens de narcose wordt gebruikt zijn stemmingswisselingen, verwardheid en boosheid bij het ontwaken uit de narcose. Deze bijwerking gaat gelukkig snel weer over nadat de patiënt beseft dat hij of zij na een operatie weer aan het bijkomen en herstellen is. Heeft u vaker last gehad van deze bijwerking dan kunt u dit het beste melden voor de operatie. Er kunnen in dat geval rustgevende medicatie worden toegediend. Dit kan vooral belangrijk zijn als u zich na een ingreep niet te veel mag bewegen.