De belangrijkste behoefte van de mens is overleven. De angst voor agressie is daarom een logische en normale angst bij zowel kinderen als volwassenen. Iedereen is bang voor overvallers, moordenaars en andere mensen die hen kwaad willen doen. Sommige kinderen zijn ook bang voor eigen agressie en hebben de angst dat eigen fantasie en dromen waarheid worden. Hoe kunt u het beste handelen bij kinderen die bang zijn voor agressie? En hoe leert uw zoon of dochter vertrouwen op eigen krachten?
Overleven en agressie
Overleven is het fundamentele deel van al het leven en de vrees voor agressie is universeel, het is mens en dier eigen. Alle mensen zijn bang voor agressie. Volwassenen mannen en vrouwen zijn bang voor overvallers, kidnappers en moordenaars, terwijl ze in de tijd van oorlog en bij andere ongeregeldheden nog banger zijn. Vrees voor reële gevaren is van belang om te overleven en moet niet worden onderdrukt. Als ouders toegeven dat ook zij bang zijn in gevaarlijke situaties, zullen hun kinderen deze nuttige angst overnemen.
Hechting tijdens de oorlog
Anna Freud, een Oostenrijks-Brits-joodse psychologe en Dorothy Burlingham, een Amerikaanse kinderpsycholoog en onderwijzers, werkten met kinderen in Londen gedurende de Blitzkrieg. Sommige ouders hielden hun kinderen bij zich, zelfs tijdens de zwaarste luchtaanvallen, terwijl andere ouders hun kinderen wegstuurden naar het veilige platteland van Engeland. Gescheiden zijn van de ouders bleek een nadeliger effect op de geestelijke gezondheid van de kinderen te hebben dan Duitse bommen, omdat de ouders die weigerden hun kinderen te laten evacueren, hen een groter gevoel van geborgenheid gaven dan de toch zo vriendelijke mensen op het platteland.
Vertrouwen op eigen krachten
Alleen zijn betekent op eigen krachten vertrouwen, hetgeen we van een kind niet mogen verwachten. Eenzaamheid doet zelfs bij volwassenen de vrees toenemen; de aanwezigheid van andere mensen, in het bijzonder mensen die men zowel stabiel als sympathiek vindt, zorgt ervoor dat men zich veiliger en zekerder voelt. Een schuw kind lokt agressie uit. Vechtersbazen vallen zelden hun soortgenoten aan, maar een schuw en verlegen kind is een ideaal doelwit en zondebok.
Hoe te handelen?
Ouders en onderwijzers moeten het verlegen kind niet bekritiseren of uitlachen, want hun kritiek zal het minderwaardigheidscomplex nog vergroten en hij zal nog verlegener worden. Er zijn twee manieren waarop volwassenen de moed van het kind kunnen bevorderen. Een daarvan is het van hun steun te verzekeren; de andere is zijn zelfvertrouwen vergroten. Verstandige aanmoediging bouwt zelfvertrouwen op, maar een kind ertoe aanzetten met een sterkere vijand te gaan vechten werkt juist averechts. Steun van buitenaf behoeft niet tot de ouders te worden beperkt; het kan ook van de leeftijdsgenootjes van het kind uitgaan. Naarmate het kind opgroeit wordt het minder van zijn ouders afhankelijk, terwijl het steeds meer met zijn leeftijdsgenoten optrekt.
Een voorbeeld uit de praktijk
Een jongen van zeven jaar, die niet naar school wilde gaan. Zijn schoolfobie stak op school plotseling de kop op toen een van de onderwijzers piano speelde. Een paar dagen daarvoor had een van de buren zelfmoord gepleegd. Toen het jongetje uit school thuiskwam, zag hij dat zijn ouders en buren van streek waren; hij wenste dat hij eerder thuis was gekomen, alsof zijn aanwezigheid de dood had kunnen verhinderen. Bovendien had hij een diepgewortelde haat jegens zijn moeder, die piano speelde. Van nu af aan vreesde hij dat telkens wanneer hij van huis zou gaan, zijn onderbewust verlangen naar haar vernietiging zou worden vervuld
Bang voor eigen agressie
Kinderen geloven vaak dat hun goede en slechte wensen uit zullen komen. Velen van hen zijn ervan overtuigd dat hun lelijke woorden of verwensingen hun ouders kwaad zullen berokkenen. Soms denken kinderen dat andere dezelfde gevoelens hebben als zij, dit gaat zelfs voor levenloze voorwerpen op. Soms hebben ze nachtmerries over verscheurende beesten en monsters, die echter hun eigen vijandige wensen weerspiegelen. Sommige kinderen hebben te maken met moordlustige nachtmerries en zijn bang dat deze in vervulling zullen gaan. Ze zijn echter van tijdelijke aard, het zijn normale boze reacties, en er is geen reden bang te zijn dat die wensen in vervulling gaan.
