Wanneer u al langere tijd pijn ervaart om welke reden dan ook wordt deze pijn chronisch genoemd. Uw huisarts kan u dan doorverwijzen naar de pijnrevalidatie. De pijnrevalidatie is er voor mensen met chronische pijn aan bijvoorbeeld pezen, spieren, botten of gewrichten. Bij langdurige pijn kunnen psychosociale klachten optreden zoals stress, angst om veel te bewegen en vele andere klachten die invloed hebben op uw lichamelijk welzijn. Een pijnbestrijdingsteam bestaat uit de volgende disciplines: de revalidatiearts, fysiotherapeut, ergotherapeut, psycholoog, maatschappelijk werker en soms een haptonoom. Met deze therapeuten leert u om beter met uw pijn om te gaan. Het doel is dan ook dat de pijn niet meer centraal staat in uw leven.
Wat is pijnrevalidatie?
Pijnrevalidatie is er voor mensen met chronische pijn in het bewegingsapparaat (pezen, spieren, botten of gewrichten).
Bij een chronische pijn is er meer aan de hand dan alleen de lichamelijke pijn die men voelt. Bij langdurige pijn spelen ook psychosociale factoren een rol. Enkele voorbeelden zijn: gevoelig zijn voor stress, perfectionistisch zijn, angst om veel te bewegen of juist teveel bewegen en door de pijn heengaan. Het lichaam krijgt op deze manier onvoldoende tijd om te herstellen. Pijnrevalidatie is bedoeld om mensen met chronische pijn te leren omgaan met hun pijn en met de gevolgen van die pijn, zodat zij weer kunnen deelnemen aan de maatschappij.
Wie kan er aan pijnrevalidatie deelnemen?
De revalidatie is geschikt voor mensen met verschillende soorten chronische pijnklachten.Bij onder andere de volgende chronische klachten of aandoeningen worden mensen regelmatig doorverwezen door de huisarts naar de pijnrevalidatie:
- Lage rugklachten zonder duidelijke oorzaak
- Fibromyalgie
- Klachten na letsel
- Whiplash
- Pijnklachten in arm, nek, schouder of andere gewrichten
- Pijnklachten in botten en spieren
- Reuma
- Dystrofie
- RSI
De behandelfasen
Nadat uw huisarts u heeft doorverwezen naar een pijnrevalidatie centrum en u komt hier voor in aanmerking dan volgen er verschillende fases. De revalidatie bestaat uit de volgende fasen:
De screeningfase
De revalidatiearts beoordeelt samen met een psycholoog of met een maatschappelijk werker of het volgen van de revalidatie zinvol voor u is. Wanneer zij dit goedkeuren dan start de revalidatiearts de observatiefase.
De observatiefase
Tijdens deze fase kijkt het pijnrevalidatieteam naar de aard en de oorzaak en de huidige problemen die door de pijn zijn ontstaan. Ook wordt er gekeken hoe u met de pijn omgaat, welke emoties en gedachten een rol spelen, hoe uw omgeving op uw pijnklachten reageert en welke beperkingen u in uw leven ervaart. Op basis van de uitkomsten van deze observatieperiode maakt het team een revalidatie plan.
De behandelfase
Tijdens de behandelfase voert u samen met het team het opgestelde behandelplan uit. De behandelingen kunnen zowel individueel zijn maar het kan ook zijn dat deze in groepsverband gegeven worden.
De nazorgfase
Het revalidatieteam heeft u begeleid met het toepassen van nieuwe vaardigheden. Na de behandelfase heeft u een eindgesprek met de behandelend revalidatiearts. Eventueel kan het team dat u heeft behandeld, in overleg met de revalidatiearts, de zorg overdragen aan andere hulpverleners in uw omgeving
Gestelde doelen bij pijnrevalidatie
Het eerste doel is om te leren hoe u de dagelijkse activiteiten binnens- en buitenshuis zo goed en zo effectief mogelijk kunt uitvoeren ondanks de pijn. U leert het evenwicht vinden en vanuit dat evenwicht activiteiten te gaan opbouwen. Het tweede doel is het veranderen van het denken over de pijn en het voelen van de pijn die u ervaart. Het derde doel is om u te leren activiteiten anders te doen dan u gewend bent. U leert accepteren wat u nog wel kunt en wat u niet meer kunt doen, zo wordt er ook geleerd om u lichaam te kunnen ontspannen. Het vierde doel is het verminderen van stoornissen in de lichamelijke functies bijvoorbeeld door verbetering van spierkracht, beweging en uithoudingsvermogen.
Individuele doelen
Wanneer u een pijnrevalidatieprogramma gaat volgen dan krijgt u een eigen revalidatieplan met persoonlijke behandeldoelen (een revalidatieplan is een beschrijving van de inhoud van de behandeling die u krijgt). Een pijnrevalidatie programma is samengesteld uit op zorgvuldig op elkaar afgestemde behandelingen die bij uw wensen en mogelijkheden passen. Pijnrevalidatie is er intensief, u leert kritisch naar uw eigen gedrag te kijken en enkele aangeleerde leefpatronen los te laten.
Revalidatiearts
De revalidatiearts richt zich vooral op het opheffen of verminderen en eventueel voorkomen van aandoeningen. Ook kan de arts helpen bij de gevolgen die een aandoening heeft op uw activiteiten bij bijvoorbeeld het lopen, zelfverzorging, en bij werk of relaties. Soms wordt u eerst uitgenodigd voor een bijeenkomst waarbij u uitleg krijgt wat pijnrevalidatie inhoudt. Wanneer u na die informatie besluit om aan de revalidatie te willen deelnemen krijgt u een uitgebreide vragenlijst mee naar huis. Na het bespreken van deze vragenlijst bepaalt de revalidatiearts samen met een psycholoog of maatschappelijk werker of u in aanmerking komt voor deze revalidatie.
De fysiotherapeut
De fysiotherapeut helpt u om de activiteiten in uw dagelijks leven makkelijker uit te voeren zoals zitten, staan, lopen, tillen en rekken. U krijgt voorafgaand aan de behandeling een test om te zien wat uw huidige mogelijkheden zijn. Aan de hand van die test maakt de therapeut een persoonlijk opbouwschema om uw fysieke mogelijkheden op te kunnen bouwen. De fysiotherapeut werkt er samen met u aan om uw fysieke klachten terug te dringen. Oefentherapie en ontspanningsoefeningen worden afgewisseld. Bij sommige revalidatiecentra maken de fysiotherapeuten ook gebruik van een zwembad met verwarmd water om daar groepsgewijs oefeningen te doen. Ook wordt er regelmatig gebruik gemaakt van fitnessapparaten in groepsverband of individueel.
De ergotherapeut
Een ergotherapeut behandelt geen ziekten maar ondersteunt u bij het oplossen van problemen die ontstaan zijn door ziekten of beperkingen. Een ergotherapeut kijkt samen met u naar de problemen die u ondervindt in het dagelijks leven. Het kan gaan om de verzorging van uzelf, het werk of de vrijetijdsbesteding. De ergotherapeut vraagt u welke dingen u graag zou willen kunnen doen. Daarna wordt er een behandelplan opgesteld en gaat de therapeut samen met u aan de slag. De behandeling kan bestaan uit een betere werkhouding aanleren, aanpassingen in huis, werkomgeving of vaardigheden die met het zelfstandig eten te maken hebben.
De psycholoog
Een psycholoog is een deskundige op het gebied van emoties en gedrag. Bij de pijnrevalidatie gaat de psycholoog na wat de gevolgen van uw pijn zijn op uw dagelijks leven, of de pijn u belemmerd in uw activiteiten en of de pijn invloed heeft op uw stemming. De psycholoog onderzoekt dus niet de oorzaak van de pijn, maar richt zich vooral op het verminderen van de negatieve gevolgen van de pijn die u ervaart en probeert u bewust te maken van de manier waarop u met uw pijn omgaat. De psycholoog bespreekt met u de aanpak van uw pijnproblemen. Dit kan er toe leiden dat u meer kunt ondernemen en minder met de pijn bezig bent.
Maatschappelijk werk
Wie veel onderzoeken en behandelingen heeft gehad die weinig of geen resultaat opgeleverd hebben komt tijdens de pijnrevalidatie bij de maatschappelijk werker terecht. Regelmatig gaat dit om onbegrepen klachten omdat pijn een lastig begrip is en niet altijd zichtbaar is. Samen met u kijkt de maatschappelijk werker naar de invloed van de beperkingen die de pijn op uw leven heeft en hoe uw omgeving hier mee omgaat. De maatschappelijk werker signaleert belemmeringen in uw thuissituatie, op uw werk of in de maatschappij. In het zoeken naar een nieuw evenwicht in uw leven en binnen uw relaties kan de maatschappelijk werker begeleiding en stimulans bieden. Een gesprek samen met uw partner en de maatschappelijk werker behoort tot de mogelijkheden.
De haptonoom
Bij sommige revalidatiecentra kunt u ook bij de haptonoom terecht. De haptonoom kan u begeleiden bij onder andere lichamelijke klachten zonder duidelijke oorzaak, bij chronische pijnklachten, oververmoeidheid en diverse andere klachten. Er wordt geleerd om anders om te gaan met uw klachten en spanningen. Haptonomie wordt omschreven als de wetenschap van de tast en het gevoelsleven. In de haptonomie gaat het om het aanraken en het voelen. In deze discipline wordt het lichaam als drager van gevoelens gezien, aan de hand van een behandeling kan de haptonoom nagaan wat de relatie is tussen uw gevoelens en de lichamelijke signalen in uw dagelijkse leven en hoe daarmee kunt omgaan. Tijdens een behandeling wordt er gebruik gemaakt van de tastvermogens van een cliënt in wisselwerking met materiaal, de ruimte of de therapeut om het gevoel weer in beweging te brengen. Daardoor wordt u zich weer meer bewust van uw eigen lichaam en leert u om beter met uw klachten zoals pijn en spanningen om te gaan.
