Ikebana voor beginners – een introductie

Je bent vol nieuwsgierigheid op deze website beland. In het artikel Ikebana voor beginners lees je wat de oorsprong van ikebana is en leer je waar je op moet letten bij het maken van de prachtige arrangementen. Dit is geen Ikebana cursus, maar we geven onder andere adviezen over het gebruik van bloemen en takken in het ikebana arrangement. Ook het verwerken van deze materialen in een ikebana schaal of een ikebana vaas komt ter sprake.

Wist je dat
Ikebana de juiste spelling is , maar veel mensen onterecht Ikabana gebruiken

Ikebana is niet alleen een manier van bloemschikken maar het is ook een kunstvorm uit Japan.  Je schikt de bloemen volgens regels en oeroude principes. Je kiest voor ikebana niet alleen als hobby of als tijdverdrijf maar voor veel mensen is het ook een studie naar de oorsprong en ontwikkeling van Ikebana.

Ikebana voor beginners – Bloemschikken in Japan

In de tempels in Kyoto werden de formele regels voor het bloemschikken ontwikkeld. In het begin van de zevende eeuw trok een diplomaat uit China zich uit het openbare leven terug en werd hij er de belangrijkste priester. Hij had als taak de geofferde bloemen te schikken. Senmu wordt beschouwd als de hoofdmeester van de Ikenoboschool die genoemd werd naar zijn eenvoudige woonverblijf.

Ikebana is de Japanse kunst van het bloemschikken
en betekent letterlijk ‘levende bloemen’

De oorsprong van de ikebana ligt in de liefde van de Japanners voor de macht van de natuur. Denk bijvoorbeeld aan bergen, rotsen en watervallen. Hier tegenover krijg je de schoonheid van bomen en bloemen. Bomen die in de bitterkoude wintermaanden groen bleven bezaten volgens de Japanners mysterieuze krachten.  Groen blijvende takken werden als offergaven gebruikt in de shinto heiligdommen. De priesters in deze heiligdommen hadden tot taak deze takken lang in leven te houden door ze in vazen op een altaar te zetten.

De wortels van ikebana

De vroegste bewijzen van de bloemschikkunst zijn schilderingen, rotstekeningen en artefacten, dit zijn door mensen vervaardigde voorwerpen  zoals bronzen vazen versierd met Lotusbloemen,.De wortels van Ikebana beginnen in de de zesde eeuw. Het Boeddhisme bereikte Japan in de zesde eeuw.  Door het boeddhisme ontstond de gewoonte om bloemen in vazen voor het beeld van boeddha te plaatsen. De eerste bloemschikkers waren dus priesters.

Ook in het dagelijks leven speelden bloemen al een grote rol. Bij een waterpoortfestival in het seizoen waarin de rijst wordt geplant werden bossen bloemen gelegd bij de sluisjes. Bij het zomerse Sterrenfeest liet men bloemen op de rivier drijven en met nieuwjaar werd de ingang van de woning versierd met decoraties van bamboe, papier en touw en rijststro. Zelfs nu bestaan deze gewoontes nog.

Ikebana scholen

In de loop der eeuwen kwamen er verschillende scholen in Kyoto. Veel van deze scholen waren verbonden aan tempels. De nieuwere scholen werden los daarvan gesticht door begaafde ondernemende bloemschikkers die hun eigen ideeën wilde ontwikkelen. Zo werd ikebana een voorrecht  van priesters en een tijdverdrijf  van de adel.

Ikebana voor beginners – de belangrijkste kenmerken

Het Ikebana bloemschikken gaat uit van een aantal vastomlijnde regels. Deze regels bepalen het specifieke karakter van de ikebana bloemschik kunst. Vorm, verhoudingen en symboliek zijn belangrijker dan kleur. Hieronder geven we de belangrijkste regels weer:

• Asymmetrische harmonie
  Bij Ikebanaschikkingen  gebruik je de 30/70 verhouding. In tegenstelling tot westerse schikkingen waar je over het algemeen het 50/50 evenwicht toepast.
•  In en Yo ( ying en yang )
  dit houdt in dat tegenstellingen elkaar aanvullen en met elkaar in balans zijn. (bijvoorbeeld : dag en nacht, man en vrouw, ruimte en massa enz.
• Kortstondigheid
  Ikebana Ikebana erkent de vergankelijkheid  van alle dingen. In een schikking moet altijd een knop (als belofte voor wat komen gaat) en ook een beschadigd of verwelkt blad (als herinnering aan het verleden) zitten.
• Ruimte
  De ruimte is een onderdeel van het arrangement. Dit is geen leegheid maar een dynamisch element.
• Opwaartse beweging 
  Arrangementen zijn driedimensionaal. Het materiaal kijkt in de richting van de maker die het  belangrijkste onderdeel van de schikking is.
• Beperking
  Door een beperkte hoeveelheid materiaal ontstaat een indringender effect dan wanneer je extra veel materiaal toevoegt.

Ikebana voor beginners – benodigdheden.

Wanneer je serieus van plan bent om je in Ikebana te verdiepen en mee te gaan werken moet je op zijn minst een KENZAN (prikker) en een Hasami (ikebana schaar) aanschaffen. Dit is een hele goede investering. 

Je hoeft niet veel geld uit te geven wanneer je met de beoefening van Ikebana begint. Voor een eerste bloemschikking in Moribanastijl is een ondiepe bak of schaal nodig met een platte bodem. Het is het mooist in een donkere kleur. De doorsnee moet 20 tot 30 cm zijn en ongeveer 5 cm diep. Verder moet je iets hebben om me te knippen.  In het begin kun je een gewone schaar of een bloemenschaar gebruiken.  Later heb je een Ikebana schaar nodig.  Voor de takken is een snoeischaar nodig.

Ikebana benodigdheden

Ikebana vaas

Fritz Hansen, vazen

ikebana schaal

ikebana prikker

ikebana schaar

De verschillende arrangementen